Tủy răng thường được coi là "trái tim" của răng và nó được bảo vệ bởi tổ chức cứng ở xung quanh, vì thế không dễ bị viêm. Khi tổ chức bảo vệ tủy răng(men răng, xương răng…) bị ảnh hưởng, dẫn đến sâu răng, làm cho tủy răng bị lộ ra, có thể gây viêm tủy răng. Giai đoạn đầu của viêm tủy răng cơn đau thường thoáng qua vài phút. Cơn đau sẽ tăng khi bị kích thích như ăn những thức ăn nóng, lạnh, chua. Về sau, cơn đau nhức nhối kéo dài, rất khó chịu, nhất là về ban đêm.
Những bệnh răng miệng có nguy cơ dẫn đến viêm tủy răng là: sâu răng, răng bị tổn thương, răng bị mài mòn, răng dị hình, tổn thương cổ răng, viêm quanh răng…
Sâu răng: bình thường, trong khoang miệng chúng ta có rất nhiều vi khuẩn tồn tại. Khi răng bị sâu, tổn thương, sứt mẻ hoặc bạn bị mắc các bệnh quanh răng thì vi khuẩn sẽ thâm nhập qua vùng tổn thương đi vào trong tủy răng, gây ra viêm tủy răng. Một nguyên nhân khác, vi khuẩn trong cơ thể đi vào máu, theo máu đến tủy răng, gây viêm tủy răng.
Tổn thương ở răng: chân răng thường bị tổn thương, tổn thương tủy răng do tổn thương từ ngoài răng gây nên. Mức độ tổn thương răng có liên quan đến viêm tủy răng. Răng sau khi bị chấn động nhẹ cũng có thể gây viêm tủy răng.
Răng bị mài mòn: những người lớn tuổi do quá trình nhai nghiền thức ăn kéo dài qua nhiều năm tháng nên men răng và xương bị mài mòn. Răng bị mài mòn gần đến tủy răng, sẽ dẫn đến viêm tủy răng.
Dị hình bẩm sinh: thường gặp khi tủy răng bi hoại tử ở những răng nhọn dị dạng ở giữa và những răng lõm phía dưới. Răng nhọn ở giữa một cách dị dạng dễ bị mài mòn, dẫn tới viêm tủy răng. Còn răng có hốc lõm ở phía dưới dễ bị tồn thức ăn, gây sâu răng, từ đó dẫn tới viêm tủy răng.
Răng bị tổn thương: phương pháp đánh răng không thích hợp như dùng bàn chải cứng hay chải răng quá mạnh sẽ làm tổn thương cổ răng, khiến cổ răng khuyết dần đi. Nếu cổ răng bị khuyết ở mức nghiêm trọng có thể làm lộ tủy răng, gây viêm tủy.
Chứng viêm quanh răng: những tổ chứ xung quanh chân răng như lợi bị viêm nhiễm, dẫn tới viêm tủy răng. 
Nhiệt độ thay đổi đột ngột: nhiệt độ khoang miệng thay đổi đột ngột, chẳng hạn như uống nước nóng sau đó lại ăn đồ lạnh ngay sẽ dễ làm cho tủy răng sung huyết, từ đó gây bệnh ở tủy răng.
Viêm tủy răng gây đau đớn, ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là hệ thần kinh. Bởi vậy, mọi người cần giữ vệ sinh răng miệng đúng cách và phòng tránh các nguyên nhân gây viêm tủy răng.